Yapay zeka dünyasında işler kızışmaya başladı. Microsoft’un satın aldığı ChatGPT, Google Bard derken, pek çok mesleğin geleceği de sorgulanıyor. 21. yüzyılın mucidi olarak anılan Elon Musk ise yapay zeka (AI) yatırımından da geri kalmadı. ChatGPT’nin sahibi OpenAI’ın kurucuları arasında yer alan Musk daha sonra bu projeden çekilmişti. 12 Temmuz’da yaptığı yeni bir duyuruda ise xAI isimli şirketinin yol haritasını açıkladı. Pek bu xAI nedir?

Firmanın kuruluş sayfasında yer alan bilgilere göre; xAI’ın kuruluş amacı “kainatın gerçek doğasını anlamak”. Peki xAI bunun altını nasıl dolduruyor? 9 Mart resmen kurulan xAI’ın asıl amacı, Chat GPT gibi programları bir üst seviyeye taşımak.

Binlerce grafik işlemcisi satın aldı

Şirketin kuruluşuyla ilgili dedikodular ise bundan kısa bir süre sonra milyarderin binlerce grafik işlemcisi (GPU) aldığının ortaya çıkması ile yayılmaya başladı. Musk’a birkaç kez bu cihazları neden satın aldığı sorulduğunda “Bu günlerde herkes köpeğine bile GPU alıyor” açıklamasında bulunmuştu.

Musk 2015 yılında kurucularından olduğu ve 2018 yılında ayrıldığı Open AI’ı uzun zamandır eleştiriyor. Eleştirilerinin odağında ise bu şirketlerin “ileride yapay zekanın neye dönüşeceğini anlamamaları” iddiası var. Musk geçen Nisan ayında Chat GPT-4’ten daha güçlü bir yapay zeka robotu yapılmaması gerektiği konusunda da şirketleri uyarmıştı.

Elon Musk kendini 21. yüzyılın mucidi olarak görüyor.

Musk’ın henüz tam olarak nasıl bir yapay zeka modeli ile karşımıza çıkacağı net değil ancak tıpkı Twitter’daki iddiası gibi AI alanına da “buraları kurtarmak” için geliyor. Musk’ın 12 kişilik ekibinde Yapay Zeka Güvenliği Merkezi Direktörü Dan Hendrycks’in olması da dikkat çekici.

Financial Times’a göre Musk xAI’da Twitter’ı kullanarak yapay zekaya bir dil modeli geliştirecek. Twitter’ın veri seti bir yapay zekaya konuşma yetisi kazandırmak için inanılmaz bir hazine çünkü akla gelebilecek neredeyse her dilde hizmet veriyor.

Musk’ın yeni yapay zeka projesinin kurucularından olan Yang attığı bir tweet’te deep learning süreçlerinde yapay zekayı yeni bir aşamaya geçireceklerini söyledi.

Musk karışık duygular içinde

Elon Musk yapay zekayla ilgili karışık duygular içerisinde. Bazen insanlık için bir tehdit olarak gördüğünü, bazen de Tesla’nın geleceğinin AI’da olduğunu söylüyor. Musk bugün piyasada olan chat botların ise fazla politik doğrucu olduğunu iddia ederken yanıtlarını her zaman beğenmediğini vurguluyor. Musk’ın Open AI’dan 2018 yılında ayrılmasına rağmen şirkete bağış yapmaya devam ettiğini de anımsatalım.

Musk ve ekibi xAI için iyi mühendisleri toplamaya başladı bile. Firma şu an için başvurulara 3 hafta içerisinde cevap verebildiğini söylüyor. Yapay zeka terminolojisinde xAI’ın bir karşılığı var. (Explainable artificial intelligence) Yani açıklayıcı yapay zeka olarak Türkçeye çevrilebilir. IBM’e göre; açıklanabilir yapay zeka, kullanıcıların algoritmadan çıkan sonuçlara güvenmesini amaçlıyor ve önceki yapay zeka uygulamalarının “ön yargılarını” kırmak istiyor. Bu noktada açıklayıcı yapay zekanın farklı tipte sektörlere göre ayrı ayrı uyarlanabileceğini de anımsatmakta fayda var. Bugün kullandığımız chat botlar her konuya yanıt vermeye programlı, xAI’ın farklı alanlarda özelleştirilmiş yapay zekalardan bahsettiğini söyleyebiliriz.

Ayrıca xAI’ın çıktılarını insanlara açıklama gibi bir gayreti de bulunuyor. Bu açıklama meselesi aslında yapay zekanın temeli olan “kara kutu” konseptini zorlamakta. Bugün yapay zekaya sorulan bir soru, yapay zekanın “kara kutu” ismi verilen kalbine iletiliyor. Bu kara kutu bir sonuca varıyor ve bu sonuç kullanıcı ile paylaşılıyor, xAI’ın bu kara kutunun karar verme mekanizmasını şeffaflaştırması beklenmekte.

Bir makinenin aldığı kararların sebeplerini kullanıcısına aktarması konsepti 1970’lere kadar gidiyor. Bugün pek çok akademisyen xAI’ın geliştirilmesinin AI’ın gelişiminin önündeki büyük engellerden biri olduğunu düşünüyor.

Kaynaklar: The Verge, Financial Times, IBM, Vilone, Giulia; Longo, Luca (2021) “Notions of explainability and evaluation approaches for explainable artificial intelligence”